معرفی انواع زبان‌های برنامه نویسی و کاربرد آن‌ها

اگر برنامه نویس باشید یا بخواهید برنامه نویسی را شروع کنید، شاید تا بحال یکبار به فکر شما افتاده است که انواع زبان‌های برنامه نویسی کدام‌اند؟ یا کاربرد زبان‌های برنامه نویسی چیست؟ در این مقاله به معرفی انواع زبان‌های برنامه نویسی و کاربرد زبان‌های برنامه نویسی می‌پردازیم.

در این مقاله موضوعات زیر را بررسی خواهیم نمود:

• معرفی انواع زبان‌های برنامه نویسی
• کاربرد زبان‌های برنامه نویسی

معرفی انواع زبان‌های برنامه نویسی

در این مقاله از آموزش برنامه نویسی به معرفی انواع زبان‌های برنامه نویسی خواهیم پرداخت. سپس کاربرد زبان‌های برنامه نویسی را بازگو خواهیم کرد.

زبان برنامه نویسی چیست؟

قبل از اینکه به انواع زبان‌های برنامه نویسی بپردازیم اول به تعریف زبان برنامه نویسی بپردازیم. اگر یک شخص ایرانی بخواهد با یک شخص ایرانی صحبت کند و تعامل داشته باشد، باید زبان فارسی را بلد باشد. اما اگر یک شخص ایرانی بخواهد با یک شخص در انگلستان تعامل داشته باشد باید زبان انگلیسی را بلد باشد.

زبان برنامه نویسی نیز در حقیقت یک زبان برای تعامل انسان با کامپیوتر است. با زبان برنامه نویسی به کامپیوتر فرمان می‌دهیم که برای ما یک برنامه خاصی را بسازد مانند: وبسایت فروشگاهی، اپلیکیشن‌های موبایل، نرم‌افزارهای دسکتاپ مثل فتوشاپ، آفیس، بازی‌های کامپیوتری و...

زبان برنامه نویسی کد ماشین (Machine Code)

زبان برنامه نویسی Machine Code چیست؟ زبان برنامه نویسی کد ماشین یک مجموعه از دستورالعمل‌هاست که مستقیما توسط واحد پردازش مرکزی یک رایانه (CPU) اجرا می‌شوند. این زبان به‌صورت سطح پایین است یعنی کدهای آن قابل فهم برای انسان نیست و به‌صورت 0 و 1 برای کامپیوترها قابل فهم هستند.

همه‌ی زبان‌های سطح بالا (قابل فهم برای انسان) در نهایت برای اینکه به کامپیوتر قابل فهم باشند، باید توسط کامپایلر یا مفسر به زبان سطح پایین کد ماشین ترجمه شوند تا برای کامپیوتر قابل فهم و اجرا شوند. زبان کد ماشین سریع‌ترین زبان برنامه نویسی جهان است چون نیازی به ترجمه ندارد.

کاربرد زبان کد ماشین (Machine Code)

در حقیقت چون این زبان بسیار سخت است و برای انسان قابل فهم نیست، امروزه نمی‌توان مستقیم از آن استفاده کرد. بنابراین باید از زبان‌های سطح بالا (قابل فهم برای انسان) استفاده کرد که در نهایت با استفاده از کامپایلر یا مفسر به زبان کد ماشین ترجمه شوند.

زبان برنامه نویسی Assembly

زبان برنامه نویسی Assembly چیست؟ اسمبلی از قدیمی‌ترین زبان‌های برنامه نویسی محسوب می‌شود. زبان برنامه نویسی اسمبلی نیز یک زبان سطح پایین است. در حقیقت ایده زبان اسمبلی وقتی صورت گرفت که برنامه نویسان به دلیل سختی زبان کد ماشین نمی‌توانستند از آن استفاده کنند و شروع به ساخت زبانی کردند که راحت‌تر از کد ماشین باشد. کدهای زبان برنامه نویسی اسمبلی نیز با استفاده از یک اسمبلر (Assembler) به کد ماشین تبدیل می‌شوند

زبان برنامه نویسی اسمبلی به دلیل سطح پایین بودن، نسبت به سایر زبان‌های برنامه نویسی که سطح بالا هستند سرعت بالایی دارد ولی سرعت آن نسبت به کد ماشین کندتر است.

کاربرد زبان Assembly

1. سیستم عامل‌ها
2. سفت‌افزارها
3. درایورهای دستگاه
4. طراحی کامپایلر
5. سیستم‌های توکار
6. طراحی سخت‌افزار
7. رمزنگاری پیشرفته
8. علوم کامپیوتر نظری
9. درک ساز و کار کامپیوترها

زبان برنامه نویسی C

زبان برنامه نویسی C چیست؟ زبان برنامه نویسی سی یک زبان مادر برای همه زبان‌های برنامه نویسی سطح بالا است. یعنی تمام زبان‌های برنامه نویسی از روی زبان C ساخته شده‌اند. در دهه 1970 توسط دنیس ریچی ایجاد شد و همچنان بسیار مورد استفاده و تاثیرگذار است. C یک زبان برنامه نویسی سطح میانی و کامپایلری است.

ایده زبان برنامه نویسی C وقتی صورت گرفت که استفاده از زبان اسمبلی نیز سخت بود و برنامه نویسان شروع به طراحی زبانی سطح میانی کردند که هم قابلیت‌های اسمبلی را داشته باشد و هم درک آن برای انسان آسان باشد.

کاربرد زبان برنامه نویسی C

C یک زبان برنامه نویسی کامپیوتری همه منظوره است که توسط آن می‌توان در انواع پلتفرم‌ها برنامه نویسی کرد.

1. ساخت سیستم‌عامل (ویندوز - لینوکس - مکینتاش - اندروید - ios)
2. ساخت نرم‌افزارهای دسکتاپ (ویندوز - لینوکس - مکینتاش)
3. ساخت اپلیکیشن‌های موبایل (اندروید - ios)
4. ساخت صفحات وب

زبان برنامه نویسی ++C

زبان برنامه نویسی ++C چیست؟ از دیگر انواع زبان‌های برنامه نویسی می‌توان به زبان سی‌پلاس‌پلاس اشاره کرد. زبان برنامه نویسی سی‌‌پلاس‌پلاس یک زبان برنامه نویسی میانی و کامپایلری است. ++C توسط بی‌یارنه استراس‌تروپ ریاضی‌دان دانمارکی در سال ۱۹۷۹ در آزمایشگاه‌های Bell، برای بهبود زبان C و بر مبنای آن ساخته شد.

استراس‌تروپ آن را «C با کلاس» (C With Classes) نام‌گذاری نمود. در سال 1983 این زبان به نام سی‌پلاس‌پلاس (++C) تغییر نام یافت. برخلاف زبان C، این زبان از شیء گرایی پشتیبانی می‌کند.

کاربرد زبان برنامه نویسی ++C

++C نیز مانند C یک زبان برنامه نویسی همه منظوره است و می‌توان در همه پلتفرم‌ها برنامه نویسی کرد.

1. ساخت سیستم‌عامل (ویندوز - لینوکس - مکینتاش - اندروید - ios)
2. ساخت نرم‌افزارهای دسکتاپ (ویندوز - لینوکس - مکینتاش)
3. ساخت اپلیکیشن‌های موبایل (اندروید - ios)
4. ساخت صفحات وب

زبان برنامه نویسی #C

زبان برنامه نویسی #C چیست؟ سی‌شارپ نیز یکی دیگر از انواع زبان‌های برنامه نویسی است. زبان برنامه نویسی سی‌شارپ یک زبان سطح بالا است. این زبان به‌صورت شیءگرا و کامپایلری است. زبان سی‌شارپ بر پایه دات نت و متعلق به شرکت مایکروسافت است.

کاربرد زبان برنامه نویسی #C

#C نیز یک زبان برنامه نویسی همه منظوره است و می‌توان در همه پلتفرم‌ها برنامه نویسی کرد.

1. ساخت نرم‌افزارهای دسکتاپ (ویندوز - لینوکس - مکینتاش)
2. ساخت اپلیکیشن‌های موبایل (اندروید - ios)
3. ساخت صفحات وب

زبان برنامه نویسی Java

زبان برنامه نویسی Java چیست؟ از دیگر انواع زبان‌های برنامه نویسی می‌توان به زبان جاوا اشاره کرد. زبان برنامه نویسی جاوا یک زبان سطح بالا است. این زبان به‌صورت شیءگرا است و نخستین بار توسط جیمز گاسلینگ در شرکت سان‌مایکروسیستمز ایجاد گردید و در سال ۱۹۹۱ به عنوان بخشی از سکوی جاوا منتشر شد.

کاربرد زبان برنامه نویسی Java

Java نیز یک زبان برنامه نویسی همه منظوره است و می‌توان در همه پلتفرم‌ها برنامه نویسی کرد.

1. ساخت نرم‌افزارهای دسکتاپ (ویندوز - لینوکس - مکینتاش)
2. ساخت اپلیکیشن‌های موبایل (اندروید - ios)
3. ساخت صفحات وب

امروزه از جاوا، بیشتر برای ساخت اپلیکیشن‌های اندرویدی استفاده می‌کنند.

زبان برنامه نویسی JavaScript

زبان برنامه نویسی JavaScript چیست؟ یکی دیگر از انواع زبان‌های برنامه نویسی، زبان جاوا اسکریپت است. زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت یک زبان برنامه نویسی سطح بالا است. این زبان به صورت مفسری است. زبان جاوا اسکریپت برخلاف مشابهت اسمی با جاوا، هیچ ارتباطی با هم ندارند و زبان متفاوتی از هم دارند.

دلیل این نام‌گذاری محبوبیت زبان جاوا در هنگام تولد جاوا اسکریپت بود. جاوااسکریپت را در اوایل شخصی به نام برندان آیک در شرکت نت‌اسکیپ با نام Mocha طراحی نمود. این نام بعداً به LiveScript و نهایتاً به جاوااسکریپت تغییر یافت. اولین نمونه‌های جاوااسکریپت در اواخر دهه ۱۹۹۰ برای مرورگر وب Netscape Navigator ایجاد شد.

کاربرد زبان برنامه نویسی JavaScript

JavaScript نیز یک زبان برنامه نویسی همه منظوره است و می‌توان در همه پلتفرم‌ها برنامه نویسی کرد.

1. ساخت نرم‌افزارهای دسکتاپ (ویندوز - لینوکس - مکینتاش)
2. ساخت اپلیکیشن‌های موبایل (اندروید - ios)
3. ساخت صفحات وب

از جاوا اسکریپت بیشتر برای توسعه فرانت‌اند و بک‌اند سایت استفاده می‌شود.

زبان برنامه نویسی Kotlin

زبان برنامه نویسی Kotlin چیست؟ از دیگر انواع زبان‌های برنامه نویسی می‌توان به زبان کاتلین اشاره کرد که در نوع خود، زبان جدیدی محسوب می‌شود. زبان برنامه نویسی کاتلین، یک زبان سطح بالا و کامپایلری است. این زبان نیز از شیءگرایی پشتیبانی می‌کند. اولین توسعه آن در سال 2011 توسط تیم برنامه‌نویسان JetBrains واقع در سن پترزبورگ روسیه انجام شد.

این نام از روی جزیره کاتلین در نزدیکی سن پترزبورگ می‌آید. Syntax (نوشتاری) کاتلین با جاوا شباهت ندارد اما این زبان به وجود آمد تا با جاوا همکاری کند. قابلیت تبدیل کدهای جاوا به کاتلین و کاتلین به جاوا وجود دارد. کتابخانه‌های استاندارد نسخه جاوای کاتلین، متکی بر کتابخانه‌های کلاس جاوا است.

کاربرد زبان برنامه نویسی Kotlin

Kotlin نیز یک زبان برنامه نویسی همه منظوره است و می‌توان در همه پلتفرم‌ها برنامه نویسی کرد.

1. ساخت نرم‌افزارهای دسکتاپ (ویندوز - لینوکس - مکینتاش)
2. ساخت اپلیکیشن‌های موبایل (اندروید - ios)
3. ساخت صفحات وب

از کاتلین نیز مانند جاوا، بیشتر برای توسعه اپلیکیشن‌های اندرویدی استفاده می‌شود.

زبان برنامه نویسی Python

زبان برنامه نویسی Python چیست؟ یکی دیگر از معروف‌ترین زبان‌های برنامه نویسی، زبان برنامه نویسی پایتون، یک زبان برنامه نویسی سطح بالا و مفسری است. این زبان بسیار ساده بوده و یادگیری آن آسان است.

پایتون نیز از شیءگرایی پشتیبانی می‌کند. خیدو فان روسوم این زبان را طراحی و اولین بار در سال 1991 منتشر کرده است. فلسفه اصلی طراحی پایتون «خوانایی بالای کد» است

کاربرد زبان برنامه نویسی Python

Python نیز یک زبان برنامه نویسی همه منظوره است و می‌توان در همه پلتفرم‌ها برنامه نویسی کرد.

1. ساخت نرم‌افزارهای دسکتاپ (ویندوز - لینوکس - مکینتاش)
2. ساخت اپلیکیشن‌های موبایل (اندروید - ios)
3. ساخت صفحات وب
4. ساخت برنامه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی، ماشین لرننیگ، دیپ لرنینگ
5. آنالیز و تحلیل داده‌ها

اصلی‌ترین کاربرد پایتون در هوض مصنوعی و علم داده (Data Science) است.

زبان برنامه نویسی PHP

زبان برنامه نویسی PHP چیست؟ یکی دیگر از بهترین زبان‌های برنامه نویسی برای وب‌سایت، زبان برنامه نویسی پی‌اچ‌پی است که یک زبان سطح بالا و مفسری محسوب می‌شود. زبان برنامه نویسی PHP مخصوص توسعه سمت سرور (Back-End) برای ساخت وب است. این زبان نیز از شیءگرایی پشتیبانی می‌کند.

توسعه پی‌اچ‌پی از سال ۱۹۹۴ و زمانی آغاز شد که راسموس لردورف تعدادی اسکریپت به زبان سی نوشت تا صفحه خانگی خود را مدیریت کند. تقریبا بالای 70 درصد سایت‌های جهان با PHP برنامه نویسی شده است. سیستم مدیریت محتوای وردپرس که محبوبیت بالایی دارد، با زبان PHP نوشته شده است.

کاربرد زبان برنامه نویسی PHP

PHP یک زبان برنامه نویسی قدرتمند برای سمت سرور وب است.

زبان برنامه نویسی Go یا GoLang

زبان برنامه نویسی Go یا GoLang چیست؟ از انواع زبان‌های برنامه نویسی می‌توان به زبان گو نیز اشاره کرد. زبان برنامه نویسی گو یا گولنگ یک زبان برنامه نویسی سطح بالا و کامپایلری است. «گو» در سال ۲۰۰۷ در شرکت گوگل توسط رابرت گریسیمر، راب پایک و کن تامپسون توسعه داده شد.

این زبان با هدف افزایش بهره‌وری برنامه نویسی در محیط چندهسته‌ای، رایانه‌های شبکه‌ای و کدبیس‌های بزرگ طراحی شد. در زبان برنامه نویسی گو، شیءگرایی مرسوم نیست و مفاهیم ارث بری در آن وجود ندارد. زبان Go  به دلیل سرعت و امنیت بالا، محبوبیت زیادی دارد.

کاربرد زبان برنامه نویسی Go

Go نیز یک زبان برنامه نویسی همه منظوره است و می‌توان در همه پلتفرم‌ها برنامه نویسی کرد.

1. ساخت نرم‌افزارهای دسکتاپ (ویندوز - لینوکس - مکینتاش)
2. ساخت اپلیکیشن‌های موبایل (اندروید - ios)
3. خدمات ابری (Cloud Services)
4. ساخت صفحات وب

زبان برنامه نویسی Ruby

زبان برنامه نویسی Ruby چیست؟ روبی نیز یکی دیگر از انواع زبان‌های برنامه نویسی است. زبان برنامه نویسی روبی یک زبان سطح بالا و کامپایلری است. این زبان نیز از شیءگرایی پشتیبانی می‌کند. زبان روبی رسما در روز ۲۴ فوریه ۱۹۹۳ توسط یوکیهیرو ماتسوموتو معرفی شد.

او دنبال ساخت زبانی بود که امکانات متعادلی برای برنامه‌نویسی تابعی و برنامه‌نویسی دستوری برای برنامه‌نویس فراهم آورد. ماتسوموتو درباره انگیزه‌اش برای ساخت روبی می‌گوید: «در جستجوی زبانی بودم که از پایتون شیءگراتر و از پرل قدرتمندتر باشد. برای همین تصمیم گرفتم خودم آن را بسازم».

کاربرد زبان برنامه نویسی Ruby

Ruby نیز یک زبان برنامه نویسی همه منظوره است و می‌توان در همه پلتفرم‌ها برنامه نویسی کرد.

1. ساخت نرم‌افزارهای دسکتاپ (ویندوز - لینوکس - مکینتاش)
2. ساخت اپلیکیشن‌های موبایل (اندروید - ios)
3. ساخت صفحات وب
4. آنالیز و تحلیل داده‌ها

زبان برنامه نویسی Swift

زبان برنامه نویسی swift چیست؟ از انواع زبان‌های برنامه نویسی می‌توان به زبان سوئیفت اشاره کرد که در نوع خود بسیار جدید است. زبان برنامه نویسی سوئیفت، یک زبان سطح بالا و کامپایلری است. توسعه سوئیفت در سال ۲۰۱۰ توسط کریس لاتنر آغاز شد که با همکاری برنامه‌نویسان اپل ادامه پیدا کرد.

سویفت از زبان‌های Objective-C ،Rust ،Haskell ،Ruby ،Python ،C# ،CLU و بسیاری دیگر از زبان‌ها الهام گرفته‌شده‌است. سوئیفت نیز از شیءگرایی پشتیبانی می‌کند.

کاربرد زبان برنامه نویسی Swift

Swift نیز یک زبان برنامه نویسی همه منظوره است و می‌توان در همه پلتفرم‌ها برنامه نویسی کرد اما کاربرد اصلی آن در توسعه محصولات اپل مانند: iOS ،macOS ،watchOS و tvOS است.

زبان برنامه نویسی Dart

زبان برنامه نویسی Dart چیست؟ زبان برنامه نویسی دارت، نیز یکی دیگر از انواع زبان‌های برنامه نویسی سطح بالا و کامپایلری است. این زبان نیز از شیءگرایی پشتیبانی می‌کند. Syntax  (نوشتاری) این زبان شبیه به زبان برنامه نویسی C است. زبان برنامه نویسی دارت توسط گوگل توسعه داده شده است.

هدف دارت جایگزین شدن به جای جاوا اسکریپت که زبان داخلی مرورگرهای وب است می‌باشد. دارت راه حلی برای مشکلات موجود در جاوا اسکریپت (به‌طور مثال مشکل حافظه) می‌باشد که کارایی بهتر، قابلیت استفاده ساده‌تر برای پروژه‌های بزرگ و امنیت بیشتری را فراهم می‌کند.

کاربرد زبان برنامه نویسی Dart

Dart نیز یک زبان برنامه نویسی همه منظوره است و می‌توان در همه پلتفرم‌ها برنامه نویسی کرد.

1. ساخت نرم‌افزارهای دسکتاپ (ویندوز - لینوکس - مکینتاش)
2. ساخت اپلیکیشن‌های موبایل (اندروید - ios)
3. ساخت صفحات وب

زبان برنامه نویسی Perl

زبان برنامه نویسی Perl چیست؟ زبان برنامه نویسی پرل، نیز یکی دیگر از انواع زبان‌های برنامه نویسی سطح بالا و مفسری است. پرل در سال 1987 توسط لری وال به عنوان یک زبان اسکریپت‌نویسی همه منظوره ساخته شد و هدف اصلی آن آسان کردن پروسه فرستادن گزارش بود.

پرل به پرل نسخه 5 اشاره دارد، اما از سال 2000 تا 2019 به زبان پرل نسخه 6 که زبان خواهر پرل است نیز اشاره دارد، این زبان بازطراحی ای از پرل 5 است. در سال 2019 پرل نسخه 6 به راکو تغییر نام داد. زبان پرل نیز از شیءگرایی پشتیبانی می‌کند.

کاربرد زبان برنامه نویسی Perl

Perl نیز یک زبان برنامه نویسی همه منظوره است و می‌توان در همه پلتفرم‌ها برنامه نویسی کرد.

1. ساخت نرم‌افزارهای دسکتاپ (ویندوز - لینوکس - مکینتاش)
2. ساخت اپلیکیشن‌های موبایل (اندروید - ios)
3. ساخت صفحات وب
4. هک و امنیت

کاربرد اصلی پرل در نوشتن ابزارهای هک و نفوذ است.

زبان برنامه نویسی R

زبان برنامه نویسی R چیست؟ آر، نیز یکی دیگر از انواع زبان‌های برنامه نویسی است و یک محیط نرم‌افزاری برای محاسبات آماری و علم داده‌ها است. آر نیز یک زبان سطح بالا و مفسری و شیءگرا است. نرم‌افزار R برای اولین بار به عنوان یک پروژه تحقیقاتی توسط راس ایهاکا و رابرت جنتلمن نوشته شد و اولین نسخه آن در سال 2000 منتشر شد.

زبان R دارای کتابخانه‌های گسترده‌ای از انواع روش‌های آماری و شیوه‌های ترسیم نمودارها است. در این زبان برنامه نویسی، الگوریتم‌های یادگیری ماشین، رگرسیون خطی، سری‌های زمانی و استنباط آماری قابل استفاده‌اند.

کاربرد زبان برنامه نویسی R

زبان R و نرم‌افزار مربوط به آن برای محاسبات آماری، تحلیل داده‌ها (Data Analysis) و علم داده (Data Science) است.

زبان برنامه نویسی Matlab

زبان برنامه نویسی Matlab چیست؟ متلب یکی دیگر از انواع زبان‌های برنامه نویسی برای شاخه‌های مهندسی است. زبان برنامه نویسی متلب یک زبان سطح بالا، مفسری و شیءگرا است. متلب یک محیط نرم‌افزاری برای انجام محاسبات عددی و یک زبان برنامه‌نویسی است.

واژه متلب، هم به معنی محیط محاسبات رقمی و هم به معنی خود زبان برنامه‌نویسی مورد نظر است که از ترکیب دو واژه Matrix (ماتریس) و Laboratory (آزمایشگاه) ایجاد شده‌است. این نام حاکی از رویکرد ماتریس محور برنامه است، که در آن حتی اعداد منفرد هم به عنوان ماتریس در نظر گرفته می‌شود.

کاربرد زبان برنامه نویسی Matlab

زبان برنامه نویسی متلب کاربردهای گسترده‌ای در رشته‌های مهندسی، فیزیک، ریاضی و شیمی دارد.

1. پردازش سیگنال و مخابرات
2. پردازش فیلم و تصویر
3. سیستم‌های کنترل خودکار
4. تست و اندازه‌گیری
5. امور مالی محاسباتی
6. زیست شناسی محاسباتی
7. رسم و گرافیک 2 و 3 بعدی
8. جبر خطی
9. معادلات جبری
10. توابع غیر خطی
11. آمار
12. تحلیل داده‌ها
13. حساب و معادلات دیفرانسیل
14. محاسبات عددی
15. ادغام
16. تبدیل
17. ایجاد منحنی و...

زبان برنامه نویسی Rust

زبان برنامه نویسی Rust چیست؟ از انواع زبان‌های برنامه نویسی می‌توان به زبان Rust اشاره کرد. زبان برنامه نویسی راست یک زبان سطح بالا، کامپایلری و شیءگرا است. Rust ابتدا به عنوان یک پروژه شخصی توسط Graydon Hoare که یکی از کارمندان بنیاد موزیلا بود، طراحی و توسعه داده می‌شد.

در سال ۲۰۰۹ هم این بنیاد اسپانسری این پروژه را بر عهده گرفت و خبر آن را در سال ۲۰۱۰ انتشار داد. هدف از توسعه زبان Rust این بود که یک زبان خوب برای توسعه سیستم‌های موازی و با امنیت بالا ساخته شود. مرورگر معروف موزیلا فایرفاکس نیز با این زبان توسعه داده شده است.

کاربرد زبان برنامه نویسی Rust

Rust نیز یک زبان برنامه نویسی همه منظوره است و می‌توان در همه پلتفرم‌ها برنامه نویسی کرد.

1. ساخت سیستم‌عامل (ویندوز - لینوکس - مکینتاش - اندروید - ios)
2. ساخت نرم‌افزارهای دسکتاپ (ویندوز - لینوکس - مکینتاش)
3. ساخت اپلیکیشن‌های موبایل (اندروید - ios)
4. ساخت صفحات وب

زبان برنامه نویسی Solidity

زبان برنامه نویسی Solidity چیست؟ یکی دیگر از انواع زبان‌های برنامه نویسی، سالیدیتی است که در نوع خود بسیار جدید است. زبان برنامه نویسی سالیدیتی یک زبان سطح بالا، مفسری و شیءگرا است. زبان سالیدیتی اولین بار در سال ۲۰۱۴ توسط گوین وود، یوئیچی هیرای، کریستین ریتویسنر و الکساندر برگساسی معرفی شد.

کاربرد زبان برنامه نویسی Solidity

کاربرد اصلی زبان برنامه نویسی سالیدیتی در سیستم‌های مبتنی بر بلاکچین و ارزهای دیجیتال است. برای آشنایی بیشتر با بلاکچین، مقاله زیر را مطالعه کنید:

زبان برنامه نویسی TypeScript

زبان برنامه نویسی TypeScript چیست؟ یکی دیگر از انواع زبان‌های برنامه نویسی، تایپ اسکریپت است. زبان برنامه نویسی تایپ اسکریپت یک زبان سطح بالا، کامپایلری و شیءگرا است. زبان برنامه نویسی تایپ اسکریپت توسط مایکروسافت توسعه داده شده است.

تایپ اسکریپت پیشرفت‌ داده‌ شده جاوا اسکریپت و یک سری ویژگی‌های دیگر به آن اضافه شده است. نوشتاری زبان تایپ اسکریپت با جاوا اسکریپت متفاوت است اما این زبان در نهایت به کدهای جاوا اسکریپت تبدیل (کامپایل) می‌شود. تایپ اسکریپت برای پروژه‌های با مقیاس بزرگتر بسیار مناسب است.

در واقع تایپ اسکریپت، Superset زبان جاوا اسکریپت است و هدف آن کدنویسی آسان با کم‌ترین میزان خطا و استفاده از ویژگی‌های پیشرفته‌ی زبان‌های شی‌گرا، جهت نوشتن برنامه‌های سمت سرور و سمت کاربر است. آندرس هجلزبرگ پدر سی‌شارپ در توسعه تایپ اسکریپت نقش داشته است. بنابراین این زبان شبیه به Syntax (نوشتاری) زبان برنامه نویسی سی‌شارپ است.

کاربرد زبان برنامه نویسی TypeScript

TypeScript نیز یک زبان برنامه نویسی همه منظوره است و می‌توان در همه پلتفرم‌ها برنامه نویسی کرد.

1. ساخت نرم‌افزارهای دسکتاپ (ویندوز - لینوکس - مکینتاش)
2. ساخت اپلیکیشن‌های موبایل (اندروید - ios)
3. ساخت صفحات وب

اصلی‌ترین کاربرد تایپ اسکریپت در ساخت صفحات وب است.

زبان برنامه نویسی Fortran

زبان برنامه نویسی Fortran چیست؟ از دیگر انواع زبان‌های برنامه نویسی می‌توان به فورترن اشاره کرد. فورترن یک زبان برنامه نویسی همه منظوره، کامپایلری و سطح بالا است. FORTRAN یکی از قدیمی‌ترین زبان‌های برنامه نویسی است که در دهه 1990 ساخته شده است.

این زبان در محاسبات با کارایی بالا و محک و رتبه‌بندی سریعترین ابررایانه‌ها رایج است. این زبان پیشنهادی برای جایگزینی زبان برنامه نویسی اسمبلی بود.

یکی از ویژگی‌های مهم فورترن سرعت بالا در کامپایل کردن کدهای محاسباتی است و دلیل آن بهینه بودن دستورها این زبان نسبت به زبان‌های دیگر است و با توجه به کمینه بودن تعداد کاراکتر‌های مورد نیاز برای ایجاد یک دستور و امکانات ترجیحی و اختیاری فراوان، کدهای نوشته‌شده با این زبان از حجم کمی برخوردار هستند و در زمان کوتاه اجرا شده و نتیجه خواهد داد.

این امر به خصوص برای محاسبات عددی سنگین از اهمیت دوچندانی برخوردار است.

کاربرد زبان برنامه نویسی Fortran

زبان برنامه نویسی فورترن در ابتدا برای برنامه‌های مهندسی و علمی در دهه ۱۹۵۰ توسط شرکت آی‌بی‌ام ایجاد شد و بیش از شش دهه است که در مسائل محاسباتی پیچیده همانند پیش‌بینی آب و هوا، تجزیه و تحلیل عناصر محدود، دینامیک سیالات محاسباتی، فیزیک محاسباتی، کریستالوگرافی و شیمی محاسباتی مورد استفاده قرار گرفته‌است.

زبان برنامه نویسی Cobol

زبان برنامه نویسی Cobol چیست؟ زبان برنامه نویسی کوبول یا کوبال مخفف کلمات COmmon Business-Oriented Language است. کوبول نیز مانند فورترن یکی از قدیمی‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی است. این زبان اولین بار در سال 1959 توسط خانم گریس هاپر ریاضی‌دان اهل نیویورک ساخته شد.

گریس هاپر به‌عنوان نخستین بانوی نرم‌افزار و نخستین مادر و مدرس برنامه نویسی کامپیوتر شناخته می‌شود. کوبول استاندارد ۲۰۰۲، از برنامه‌نویسی شیءگرا و ویژگی‌های دیگر زبان‌های مدرن پشتیبانی می‌کند.

کاربرد زبان برنامه نویسی Cobol

Cobol، حوزه اصلی کار خود را در زمینه تجارت، امور مالی و سیستم‌های اجرایی برای شرکت‌ها و دولت‌ها قرار داد.

زبان برنامه نویسی Basic

زبان برنامه نویسی Basic چیست؟ بیسیک نیز یکی دیگر از انواع زبان‌های برنامه نویسی است. زبان برنامه نویسی بیسیک، یک زبان سطح بالا، مفسری و شیءگرا است. بیسیک اولیه در سال ۱۹۶۳ توسط John George Kemeny و Thomas Eugene Kurtz طراحی شد و توسط یک تیم از دانشجویان Dartmouth و زیر نظر آن‌ها پیاده‌سازی گردید.

یادگیری بیسیک ساده بود و هدف پیاده‌سازی زبان برنامه نویسی بیسیک رده جدیدی از کاربران بودند که دارای اطلاعات تکنیکی کمتر و دارای پیش‌زمینه ریاضی ضعیف‌تری از کاربران قدیمی‌تر بودند.

کاربرد زبان برنامه نویسی Basic

Basic، یک زبان همه منظوره است که در همه پلتفرم‌ها قابل استفاده است.

زبان برنامه نویسی Visual Basic

زبان برنامه نویسی Visual Basic چیست؟ از انواع زبان‌های برنامه نویسی می‌توان به ویژوال بسیک اشاره کرد. زبان برنامه نویسی ویژوال بیسیک، توسعه یافته زبان برنامه‌ نویسی بیسیک می‌باشد. زبان برنامه نویسی ویژوال بیسیک نیز یک زبان سطح بالا، کامپایلری و شیءگرا است. طراحی این زبان از دهه 1960 آغاز شد.

ویژوال بیسیک از نسخه ۶ به بعد بر پایه چارچوب دات‌نت (NET.) ارائه شد. ویژوال بیسیک به دلیل خاصیت (Native Code) جز معدود زبان برنامه‌ نویسی هست که فایل خروجی آن بدون هیچ گونه نیازی به نرم‌افزار جانبی قابلیت اجرا بر روی تمامی نسخه‌های سیستم عامل‌های ویندوز را دارد، از ویندوز ۳ تا ویندوز ۱۱

کاربرد زبان برنامه نویسی Visual Basic

Visual Basic، یک زبان همه منظوره است که در همه پلتفرم‌ها قابل استفاده است. اما بیشتر برای تولید نرم‌افزارهای دسکتاپی استفاده می‌شود.

زبان برنامه نویسی QBasic

زبان برنامه نویسی QBasic چیست؟ یکی دیگر از انواع زبان‌های برنامه نویسی کیو بیسیک است. نخستین نسخه از زبان برنامه نویسی کیو بیسیک در سال ۱۹۹۱ توسط مایکروسافت معرفی گردید و از آن پس بر روی سیستم عامل‌های DOS نسخه ۵ و بالاتر به صورت پیش‌فرض عرضه شد. محیط برنامه‌ نویسی کیو بیسیک یک محیط یکپارچه توسعه (IDE) به همراه یک مفسر است.

این محیط مجتمع بر اساس زبان برنامه‌نویسی کوئیک بیسیک طراحی شده است. این برنامه تقریبا تحت تمامی نسخه‌های سیستم عامل DOS و بیش‌تر نسخه‌های ویندوز شامل ویندوز ۹۵ و ویندوز ۹۸ و ویندوز ME و برخی نسخه‌های لینوکس و فری بی اس دی کار می‌کند.

کاربرد زبان برنامه نویسی QBasic

زبان برنامه نويسي QBasic امروزه کاربرد حرفه‌اي ندارد و در مدارس راهنمايي و دبيرستان‌هاي نظري و فني حرفه‌اي ايران براي آشنايي دانش آموزان با برنامه نويسي تدريس مي‌شود.

زبان برنامه نویسی Pascal

زبان برنامه نویسی Pascal چیست؟ زبان برنامه نویسی پاسکال یکی از زبان‌های مشهور برنامه‌ نویسی سطح بالا است. پاسکال به عنوان زبان ساده‌شده الگول طراحی شد و کاربردهای آموزشی داشت.

این زبان را نیکلاوس ویرت، پروفسور دانشگاه پلی‌تکنیک زوریخ سوییس در سال‌های ۱۹۶۸ و ۱۹۶۹ میلادی طراحی کرد و در سال ۱۹۷۰ به عنوان یک زبان کارآمد و کوچک به منظور پیشبرد و توسعه مهارت‌های برنامه‌نویسی با بهره‌گیری از برنامه‌نویسی ساخت‌یافته و ساختمان داده‌ها، منتشر گردید.

نام زبان پاسکال از نام بلز پاسکال، ریاضی‌دان فرانسوی بر گرفته شده‌است. پاسکال نخستین زبان سطح بالا بود که برای توسعه و تکامل در Apple Lisa استفاده شد و در سال‌های نخستین Mac، بخش‌هایی از سیستم عامل اصلی مکینتاش، از منابع پاسکال توسط دست به زبان اسمبلی 68000 Motorola برگردان شد.

کاربرد زبان برنامه نویسی Pascal

در آغاز پاسکال بسیار وسیع و جامع بود، اما تنها به منظور یاد دادن برنامه‌نویسی ساخت‌یافته به دانشجویان نبود. نسل‌های پیاپی از دانشجویان بر روی پاسکال به عنوان یک زبان آغازین در دوره‌های کارشناسی کار کردند.

همچنین نسخه‌های گوناگونی از پاسکال پی‌درپی برای هر کاری از پروژه‌های تحقیقاتی گرفته تا بازی‌های رایانه‌ای و سیستم‌های جاسازی‌شده‌استفاده شد. هم‌اکنون کامپایلرهای تازه‌تر پاسکال موجود هستند که به‌طور گسترده استفاده می‌شوند.

زبان برنامه نویسی Delphi

زبان برنامه نویسی Delphi چیست؟ دِلفی نیز یکی دیگر از انواع زبان‌های برنامه نویسی است. دلفی یک محیط یکپارچه توسعه نرم‌افزار یا (IDE) است. دلفی به اشتباه زبان برنامه‌نویسی دلفی نامیده می‌شود که توسط امبارکادرو ارائه می‌شود و بر پایه زبان برنامه‌ نویسی آبجکتیو پاسکال محیطی را برای توسعه سریع نرم‌افزار یا همان rad ارائه می‌کند.

کاربرد زبان برنامه نویسی Delphi

Delphi امروزه کاربرد خاصی ندارد. جالب است بدانید که نرم‌افزار حسابداری هلو با دلفی نوشته شده است.

زبان برنامه نویسی Scala

زبان برنامه نویسی Scala چیست؟ اسکالا نیز یکی دیگر از انواع زبان‌های برنامه‌ نویسی شیءگرا و تابعی است. نام اسکالا آمیزه‌ای است از "scalable" و "language" به معنی زبان مقیاس‌پذیر، از اهداف اصلی ایجاد زبان اسکالا، ارائه زبانی است برای تولید نرم‌افزار مقیاس‌پذیر به روشی چابک و سریع، و به دور از مشکلات مرسوم.

اسکالا تلفیق زبان‌های شی‌گرا همچون روبی و جاوا با زبان‌های تابعی همچون Haskell و Erlang است.

اسکالا توسط پروفسور مارتین اودرسکی که خالق Genericهای جاوا و از برترین توسعه‌دهندگان کامپایلر javac می‌باشد، در سال ۲۰۰۳ طراحی و به مرور توسط ایشان و جامعه اسکالا بهبود و توسعه داده شده‌است. جیمز استراچن سازنده زبان برنامه‌ نویسی Groovy در توصیفی اسکالا را ادامه‌دهنده احتمالی جاوا دانسته است.

کاربرد زبان برنامه نویسی Scala

Scala یک زبان برنامه نویسی همه منظوره است.

1. ساخت نرم‌افزارهای مبتنی بر وب
2. ساخت نرم‌افزارهای مبتنی بر موبایل
3. ساخت نرم‌افزارهای مبتنی بر دسکتاپ

زبان برنامه نویسی Julia

زبان برنامه نویسی Julia چیست؟ جولیا از جدیدترین زبان‌های برنامه نویسی محسوب می‌شود. زبان برنامه نویسی جولیا یک زبان سطح بالا است که از شیءگرایی نیز پشتیبانی می‌‎کند. در سال 2009 چهار نفر در دانشگاه MIT، زبان برنامه نویسی جولیا را اختراع و آن را اینگونه توصیف کردند: «پویایی Ruby، سینتکس Python، قدرت محاسباتی R و MATLAB و سرعت C در زبان Julia جمع شده اند.»

این جمله و رشد بی نظیر جولیا از سال 2012 که به صورت رسمی اولین نسخه اش منتشر شد، گواه بر آینده روشنی است که پیش روی این زبان است.

از هزاره جدید به مرور، مباحثی مانند یادگیری ماشین (Machine Learning) و یادگیری عمیق (Deep Learning) به طور جدی مطرح شد. زبان هایی مثل: Python, R, MATLAB و SAS که به دلایلی مانند: پویایی، راحتی در استفاده، قدرت تحلیلی و آماری بسیار بالا و وجود توابع و کتابخانه های آماده زیاد، به مرور در میان کاربران جا باز کردند.

اما همچنان خلا بزرگی وجود داشت و آن استفاده بی رویه این زبان ها از RAM کامپیوتر و مدت زمان بسیار بالای اجرا (به خصوص در حجم اطلاعات بالا)، بود. از طرفی استفاده از زبان هایی مانند Java و ++C به دلیل سرعت پایین در کد زنی به علت سخت بودن آن، چندان میسر نبود.

کاربرد زبان برنامه نویسی Julia

زبان برنامه نویسی جولیا بیشتر برای مقاصد محاسبات حجم بالای علمی مورد استفاده قرار می‌گیرد بنابراین برای علم داده (Data Science) و آنالیز داده (Data Analysis) بسیار مناسب است. البته از جولیا می‌توان به عنوان زبان برنامه‌ نویسی همه منظوره نیز استفاده کرد.

زبان برنامه نویسی Scratch

زبان برنامه نویسی Scratch چیست؟ از دیگر انواع زبان‌های برنامه نویسی می‌توان به اسکرچ اشاره کرد. زبان برنامه نویسی اسکرچ یک زبان برنامه‌نویسی تصویری است که برای کودکان طراحی شده‌است. دانشمندان آزمایشگاه رسانه MIT زبان برنامه‌ نویسی اسکرچ را طراحی نموده و در سال ۲۰۰۷ به‌طور رسمی و به صورت کاملا رایگان به دنیا عرضه کردند.

این برنامه نویسان که به دنبال راه کاری بودند تا زبانی را طراحی کنند که کار کردن با آن بسیار ساده باشد با الهام گرفتن از روش بازی کودکان با لگو قطعات خانه سازی که با استفاده از آن می‌توان سازه‌های مختلفی ایجاد کرد. سعی کردند مفاهیم اصلی برنامه‌نویسی را در قالبی کاملاً بصری و همچون ساخت یک خانه با لگو آموزش دهند.

کودکان به هیچ وجه نیازی به نوشتن حتی یک خط کد هم برای تکمیل پروژه خود ندارند بلکه کدهای این زبان برنامه‌نویسی در قالب شکل‌های مختلف در معرض دید کودک قرار می‌گیرد. حال کودک با کنار هم قرار دادن این اشکال اقدام به کدنویسی می‌کند.

کاربرد زبان برنامه نویسی Scratch

این زبان مناسب کودکان است. در حقیقت کودکان با تصویرسازی و اشکال مختلف شخصیت‌های کارتونی را متحرک می‌کنند و با فرآیند برنامه نویسی آشنا می‌شوند.

زبان SQL

زبان SQL چیست؟ زبان SQL مخفف کلمات Structured Query Language است. زبان پرس‌‌وجوی ساختار یافته اس‌کیوال زبانی است که برای مدیریت و ارتباط با پایگاه داده استفاده می‌شود.

یعنی می‌توان از این زبان برای ساخت پایگاه داده، حذف و به‌روزرسانی اطلاعات و استخراج داده از پایگاه داده رابطه‌ای استفاده کرد. این زبان اولین بار در سال 1970 توسط پژوهشگران IBM ارائه شد.

کاربرد زبان SQL

1. استخراج اطلاعات از پایگاه داده
2. ویرایش و به‌روزرسانی اطلاعات پایگاه داده
3. حذف اطلاعات پایگاه داده

زبان HTML

زبان HTML چیست؟ HTML یک زبان برنامه نویسی نیست. اما یک زبان نشانه‌گذاری است. در حقیقت HTML مخفف کلمات «Hyper Text Markup Language» به معنی «زبان نشانه‌گذاری ابرمتنی» است. HTML اولین بار در سال 1993 توسط فیزیکدانی به نام تیم برنرز لی طراحی شد. 

کاربرد زبان HTML

توسط زبان نشانه‌گذاری ابرمتنی HTML می‌توان ساختار صفحات وب را طراحی کرد. در حقیقت HTML به عنوان اسکلت صفحات وب است که در مرورگر خود می‌بینید و CSS نیز با رنگ و لعاب به این اسکلت زیبایی می‌بخشد. برای آشنایی کامل با HTML و کاربرد آن مقاله زیر را مطالعه کنید.

زبان CSS

زبان CSS چیست؟ سی‌اس‌اس نیز یک زبان برنامه نویسی نیست. CSS مخفف کلمات «Cascading Style Sheets» به معنی «شیوه‌نامه آبشاری» است. CSS اولین بار در سال 1996 طراحی شد.

کاربرد زبان CSS

CSS به تنهایی قابل استفاده نیست و در کنار HTML به کار می‌رود. سی‌اس‌اس روشی ساده برای نمایش چیدمان و جلوه‌های تصویری (مانند نوع قلم، رنگ و اندازه‌ها) بر صفحه‌های وب است. برای آشنایی کامل با CSS و کاربرد آن مقاله زیر را مطالعه کنید.

سخن پایانی

در این مقاله به انواع زبان‌های برنامه نویسی و کاربرد زبان‌های برنامه نویسی پرداختیم. البته هزاران زبان برنامه نویسی وجود دارد و این‌ها همه زبان‌های برنامه نویسی نیستند؛ بلکه سعی کردیم معروف‌ترین زبان‌های برنامه نویسی را معرفی کنیم. هر زبان برنامه نویسی کاربردهای مختلف و متفاوتی از هم دارند و هیچ زبان برنامه نویسی نسبت به زبان برنامه نویسی دیگر برتری ندارد. اگر سوالی در مورد انواع زبان‌های برنامه نویسی داشتید، لطفا در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید.