سرور چیست؟ | کاربرد انواع Server و تفاوت‌های آن
سرور چیست؟ مفهوم Server یا سرور در دنیای کامپیوتر می‌تواند تعاریف مختلفی داشنه باشد، اما اگر بخواهیم به‌طور کلی به معنی سرور بپردازیم، اینگونه تعریف می‌کنیم: سرور به سیستم کامپیوتری گفته می‌شود که وظیفه سرویس‌دهی و ارائه خدمات به سایر سرویس‌های کامپیوتری که به آن‌ها کلاینت (Client) گفته می‌شود را دارد. کاربرد سرورها متفاوت هستند. انواع سرور داریم که هر کدام وظایف مختلفی دارند. در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا بیشتر با Server چیست؟ و انواع Server آشنا شویم.
در این مقاله با موضوعات زیر آشنا خواهیم شد:
- سرور چیست؟
- کاربرد سرور چیست؟
- تفاوت کامپیوتر (Server) با کامپیوتر معمولی (Client) چیست؟
- تفاوت هاست با سرور چیست؟
- انواع سرور بر اساس سیستم‌عامل
- انواع سرور بر اساس موقعیت جغرافیایی
- انواع سرور بر اساس نوع و تخصیص منابع
- انواع سرورها بر اساس کاربرد آن‌ها
- سوالات متداول درباره سرور و انواع آن
سرور چیست؟
همانطور که در ابتدای مقاله اشاره شد، سرور به یک سیستم کامپیوتری گفته می‌شود که در آن اطلاعات ذخیره شده است و تمام سیستم‌های کامپیوتری معمولی دیگر دیگر که کلاینت (Client) نام دارند، به آن وصل میشوند و از اطلاعات آن استفاده می‌کنند.
سرورهای کامپیوتری نسبت به کامپیوترهای معمولی (Client) دارای منابع سخت‌افزاری (رم، هارد، پردازنده و...) قوی‌تری هستند. سرورها باید کل 24 ساعت شبانه روز روشن باشند. اگر به هر دلیلی سرور خاموش شد، اطلاعات در آن قابل مشاهده نخواهد بود.
کاربرد سرور چیست؟
در قسمت قبل با سرور چیست؟ آشنا شدیم. سرورها کاربردهای متفاوتی دارند اما در این جا به سرور سایت‌ها می‌پردازیم. تمام اطلاعاتی که در صفحات سایت‌ها مانند: عکس، ویدئو، متن، نمودار، قالب سایت و... مشاهده می‌کنید در سرورها ذخیره شده‌اند. سرور نیز خود یک کامپیوتر است اما نسبت به کامپیوترهای معمولی که با آن سروکار داریم، سخت‌افزار قوی‌تری دارند.
کاربران از کامپیوترهای معمولی (Client) وقتی یک صفحه از سایت را در مرورگر باز می‌کنند، در حقیقت به کامپیوتر Server که اطلاعات سایت در آن ذخیره شده است یک درخواست (Request) جهت نمایش اطلاعات آن صفحه ارسال می‌کنند.
این درخواست به سرور ارسال می‌شود و سرور متناسب با آن صفحه، اطلاعات آن را پاسخ (Response) می‌دهد و ما آن را در قالب تصاویر، متن‌ها، ویدئوها و... مشاهده می‌کنیم. سرور همیشه باید روشن باشد در غیر این صورت نمی‌توانیم وارد سایت شویم و اطلاعات موجود در آن را مشاهده کنیم.
برای ایجاد یک سایت باید علاوه بر سرور، یک دامنه نیز تهیه کنید. در حقیقت اطلاعات سایت شما در سرور ذخیره می‌شود و دامنه نیز نام سایتتان را مشخص می‌کند. برای آشنایی بیشتر با دامنه و انواع آن، مقالات زیر را مطالعه کنید:
تفاوت کامپیوتر (Server) با کامپیوتر معمولی (Client) چیست؟
بعد از اینکه دانستیم سرور چیست؟ و کاربرد سرور را بررسی کردیم، به سراغ تفاوت سرور با کلاینت می‌رویم:
- کامپیوتر (Server) منابع سخت‌افزاری مانند رم، هارد، پردازنده و... بیشتر و قدرتمندتری نسبت به کامپیوترهای معمولی (Client) دارند.
- اطلاعات سایت مانند تصاویر، متن‌ها، نمودارها، قالب سایت و... روی سرورها ذخیره شده است و کامپیوترهای معمولی (کاربران) به آن درخواست (Request) می‌فرستند تا اطلاعات صفحات سایت را مشاهده کنند.
- سرورها باید همیشه روشن باشند تا به اطلاعات سایت دسترسی پیدا کرد. اما کامپیوترهای معمولی که کاربران از آن استفاده می‌کنند، در صورت نیاز روشن میشوند و به آن سایت یا سرور درخواست مشاهده ارسال می‌کنند تا پاسخ (Response) را از سرور در قالب اطلاعات سایت دریافت کنند.
- برای جلوگیری از به خطر افتادن امنیتی فیزیکی سرورها هنگام آتش سوزی و... آن‌ها را در مکان‌های خاصی نگهداری می‌کنند که به آن مرکز داده یا دیتاسنتر (Data Center) می‌گویند و سرورها در محفظه‌های فلزی مخصوصی به نام Rack قرار می‌گیرند و باید دمای مناسبی باشد تا گرمای بیش از حد پایداری سرورها را به خطر نیندازد. اما کامپیوترهای معمولی در خانه هر شخص قرار دارد.
تفاوت هاست با سرور چیست؟
قیمت سرورها معمولا بالاتر هستند بخاطر همین موضوع، شرکت‌های هاستینگ، سرور را به بخش‌های کوچک به نام هاست تقسیم می‌کنند و آن را به کاربران ارائه می‌کنند. برای مثال یک سرور به 100 قسمت تقسیم‌بندی می‌شود و می‌توان به 100 کاربر فروخت و هر کاربر سایت خود را روی هاست خود قرار دهد.
پس می‌توان نتیجه گرفت که هر هاست بخشی از یک سرور است که منابع این سرور بین چندین سایت تقسیم‌بندی می‌شود. برای آشنایی بیشتر با هاست، مقاله زیر را مطالعه کنید:
بعد از اینکه دانستیم سرور چیست؟ و با کاربرد سرور آشنا شدیم و سپس تفاوت هاست با سرور را بررسی کردیم، به مزایا و معایب سرور نسبت به هاست می‌پردازیم:
مزایای سرور نسبت به هاست
- صفر تا صد سرور را خودتان راه‌اندازی می‌کنید بخاطر همین ریزترین جزئیات را می‌توان در آن شخصی سازی کرد اما در هاست محدودیت وجود دارد.
- به ترمینال سرور دسترسی کامل دارید و هرگونه دستوری را می‌توانید در آن وارد کنید اما در هاست به ترمنیال دسترسی ندارید.
- به دلیل اینکه سرور کاملا در اختیار یک شخص قرار دارد، سرعت آن بالاتر از هاست اشتراکی است که چندین نفر از منابع مشترک یک سرور استفاده می‌کنند.
- امنیت سرور نسبت به هاست بیشتر است. چون در هاست اشتراکی، اگر یک نفر نکات امنیتی را رعایت نکند، به امنیت بقیه هاست‌ها نیز تاثیر می‌گذارد.
- سرورها مناسب سایت‌های اختصاصی با تعداد کاربران زیادی هستند اما هاست اشتراکی بیشتر برای وردپرس و کسب‌وکارهای کوچک‌تر هستند.
معایب سرور نسبت به هاست
- تخصص فنی زیادی در زمینه شبکه و پیکربندی سرور نیاز است اما هاست قبلا پیکربندی شده است.
- سرورها نسبت به هاست قیمت بالایی دارند.
- نیاز به امنیت و مراقبت فیزیکی دارند اما هاست توسط شرکت هاستینگ نگهداری می‌شود.
- تمام امنیت سرور بر عهده شخص استفاده کننده است. اما تامین امنیت هاست به عهده شرکت‌های هاستینگ می‌باشد.
انواع سرور بر اساس سیستم‌عامل
بعد از اینکه با سرور چیست؟ آشنا شدیم و کاربرد سرور را بررسی کردیم، سپس دانستیم که تفاوت هاست با سرور چیست؟ در این قسمت به معرفی انواع سرور می‌پردازیم. سرورها بر اساس سیستم‌عامل به دو بخش تقسیم‌بندی میشوند:
- سرور لینوکس
- سرور ویندوز
سرور لینوکس چیست؟
سرورها به‌صورت خام عرضه میشوند و اگر روی سرور سیستم‌عامل لینوکس را نصب کنیم، به آن سرور لینوکسی می‌گوییم. تمام توزیع‌های لینوکس مانند: Ubuntu ،Debian ،Kali ،Fedora ،Cent OS و... روی سرور قابل نصب هستند.
سرور ویندوز چیست؟
اگر روی یک سرور، سیستم‌عامل ویندوز نصب کنیم، به آن سرور ویندوزی می‌گوییم. سیستم‌عامل Windows Server روی این سرورها نصب می‌شود.
تفاوت سرور لینوکس با سرور ویندوز چیست؟
- سرور لینوکس مناسب زبان‌های برنامه نویسی Perl، Python ،PHP و... هستند.
- سرورهای ویندوز مناسب زبان برنامه نویسی مانند #C هستند چون توسط مایکروسافت ارائه شده و با ویندوز سازگاری بیشتری دارند.
- سیستم‌عامل لینوکس رایگان است اما سیستم‌عامل ویندوز به جهت خرید لایسنس قیمت زیادی دارد اما معمولا آن را کرک می‌کنند.
- وب سرورهای سرور لینوکس Apache، NginX و LiteSpeed است اما وب سرورهای سرور ویندوز IIS است.
- پایگاه داده یا دیتابیس MicroSoft SQL Server فقط در سرور ویندوز قابل استفاده است اما پایگاه داده MySQL هم در سرور لینوکس و هم در سرور ویندوز قابل استفاده است.
انواع سرور بر اساس موقعیت جغرافیایی
سرورها نیز مانند هاست بر اساس موقعیت جغرافیایی به دو بخش تقسیم‌بندی میشوند:
- سرور ایران
- سرور خارج
سرور ایران چیست؟
موقعیت فیزیکی سرورهای ایران در داخل کشور ایران هستند. اگر کاربران شما ایرانی هستد، بهتر است از سرور ایران استفاده کنید تا سرعت سایت شما و Uptime آن بالا باشد. چون درخواستی که از کلاینت به سرور و پاسخ آن از سرور به کلاینت ارسال می‌شود، به دلیل نزدیک بودن سرور، سرعت بیشتری دارد.
سرور خارج چیست؟
موقعیت فیزیکی سرورهای خارج در خارج از کشور هستند مانند کشور آلمان که سرور اروپا نامیده می‌شود. اگر کاربرانی که از سایت شما بازدید می‌کننذ در خارج از ایران باشند، بهتر است از سرور خارج استفاده کنید چون به دلیل نزدیک بودن سرور با کلاینت سرعت آن بیشتر است.
همچنین چون گوگل در خارج است، راحت‌تر می‌تواند به سایت شما دسترسی پیدا کند و این برای سئوی سایت شما بهتر است.
انواع سرور بر اساس نوع و تخصیص منابع
بعد از اینکه با سرور چیست؟ و انواع سرور بر اساس سیستم‌عامل و موقعیت جغرافیایی را بررسی کردیم، به سراغ سرورها بر اساس نوع و تخصیص منابع می‌رویم. سرورها بر اساس نوع منابع، به 4 بخش تقسیم‌بندی میشوند:
- سرور اشتراکی (Shared Hosting)
- سرور مجازی (Virtual Private Server)
- سرور اختصاصی (Virtual Dedicated Server)
سرور اشتراکی چیست؟
در سرور اشتراکی یا Shared Hosting که به آن هاست اشتراکی نیز گفته می‌شود، یک سرور به چند قسمت تقسیم می‌شود و به هر قسمت آن یک هاست می‌گویند. برای مثال یک سرور به 100 هاست تقسیم می‌شود و روی هر هاست اطلاعات یک سایت را می‌توان قرار داد.
منابع یک سرور مانند رم، هارد، پردازنده و... بین هاست‌ها تقسیم‌بندی می‌شود. اگر یک سایت منابع زیادی مصرف کند، به دلیل اشتراکی بودن، سرعت بقیه سایت‌ها را نیز کند می‌کند. و اگر کاربری نکات امنیتی یک هاست را رعایت نکند، امنیت تمام هاست‌ها به خطر می‌افتد.
سرورهای اشتراکی یا هاست‌های اشتراکی، نسبت به سرورهای مجازی و سرورهای اختصاصی به دلیل اشتراکی بودن منابع، ارزان‌تر هستند و مناسب وردپرس و کسب‌وکارهای کوچک‌تر هستند.
سرور مجازی چیست؟ (Virtual Private Server)
Virtual Private Server که در فارسی به سرور خصوصی مجازی ترجمه شده است، به اختصار سرور مجازی (VPS) نام دارد. در این نوع سرورها، داخل یک سرور توسط برنامه‌های مجازی‌ساز، سرورهای مجازی دیگری راه‌اندازی می‌شود و منابع سخت‌افزاری مانند رم، هارد، پردازنده و... بین آن‌ها تقسیم‌بندی می‌شود.
تفاوت این نوع سرورها با سرور اشتراکی در این است که سرورهای مجازی به قسمت‌های کمتری تقسیم‌بندی میشوند برای مثال یک سرور به 10 قسمت تقسیم می‌شود اما در سرور اشتراکی ممکن است به 100 قسمت تقسیم‌بندی شود.
سرورهای مجازی امنیت بالاتری نسبت به سرورهای اشتراکی دارند. چون هر سرور دارای محیط ایزوله است و امنیت یک سرور روی امنیت سرور دیگر تاثیر نمی‌گذارد. در سرورهای مجازی فقط منابع مشترک است و محیط‌ها نسبت به همدیگر ایزوله هستند اما در سرورهای اشتراکی محیط‌ها ایزوله نیستند و روی همدیگر تاثیر دارند.
سرور اختصاصی چیست؟ (Virtual Dedicated Server)
Virtual Dedicated Server که در فارسی به سرور اختصاصی مجازی ترجمه شده است، به اختصار سرور اختصاصی (VDS) نام دارد. این سرورها فقط در اختیار یک کاربر قرار می‌گیرند. یعنی به چند قسمت تقسیم‌بندی نمی‌شوند. بخاطر همین از سرورهای اشتارکی و مجازی، هزینه بالاتری دارند. اما امنیت آن‌ها نیز بالاتر است.
تفاوت سرور اشتراکی با سرور مجازی و سرور اختصاصی چیست؟
- در سرور اشتراکی منابع به چند قسمت (غیر ایزوله) تقسیم‌بندی می‌شود و هر کدام به عنوان هاست در اختیار کاربران قرار می‌گیرند.
- در سرور مجازی، یک سرور توسط مجازی‌سازها به چند قسمت (ایزوله) تقسیم‌بندی می‌شود اما این قسمت‌ها نسبت به سرور اشتراکی کمتر است در نتیجه امنیت و سرعت بالاتری نسبت به سرور اشتراکی دارند.
- سرورهای اختصاصی مختص یک کاربر هستند و به چند قسمت تقسیم‌بندی نمی‌شوند در نتیجه سرعت، امنیت و هزینه بالاتری نسبت به سرورهای اشتراکی و سرورهای مجازی دارند.
بگذارید مثالی برای سرور اشتراکی، سرور مجازی و سرور اختصاصی در دنیای واقعی بزنیم که بهتر متوجه موضوع شوید:
سرور اشتراکی را مانند یک خوابگاه در نظر بگیرید که 10 نفر در یک اتاق مشترک زندگی می‌کنند و از حمام و سرویس بهداشتی مشترک استفاده می‌کنند. اگر یک فرد در این اتاق را باز بگذارد، امنیت بقیه افراد نیز به خطر می‌افتد چون همه در یک اتاق هستند.
سرور مجازی را مانند هتل در نظر بگیرید. هر شخص در یک اتاق جداگانه (ایزوله) قرار دارد اما برای استفاده از حمام و سرویس بهداشتی (منابع سخت‌افزاری)، مشترک هستند. بنابراین امنیت یک اتاق روی اتاق دیگر تاثیر نمی‌گذارد.
سرور اختصاصی را مانند یک آپارتمان شخصی در نظر بگیرید. این آپارتمان مختص یک نفر است. و اشخاص غزیبه در آن حضور ندارند. حمام و سرویس بهداشتی نیز در اختیار آن خانواده قرار دارد. پس در نتیجه امنیت و سرعت بیشتری نسبت به بقیه دارد.
انواع سرورها بر اساس کاربرد آن‌ها
بعد از تعریف سرور و انواع سرور بر اساس سیستم‌عامل، موقعیت جغرافیایی و تخصیص منابع، به سراغ انواع سرورها بر اساس کاربرد آن‌ها برویم:
- وب سرور (Web Server)
- استندالون سرور (Standalone Server)
- نام سرور (Name Server)
- سرور پرینتر (Printer Server)
- سرور پروکسی (Proxy Server)
- سرور صدا (Sound Server)
- سرور اپلیکیشن (Application Server)
- دیتابیس سرور (Database Server)
- فایل سرور (File Server)
- گیم سرور (Game Server)
- سرور خانگی (Home Server)
- مدیا سنتر (Media Server)
- سرور ارتباطی (Communication Server)
- سرور محاسباتی (Computing Server)
- میل سرور (Mail Server)
وب سرور چیست؟ (Web Server)
نرم‌افزار یا سخت‌افزاری که امکان دسترسی به محتوا را از طریق اینترنت فراهم می‌کند. سایت‌ها روی این نوع سرور قرار دارند.
استندالون سرور چیست؟ (Standalone Server)
سروری که مستقل باشد و زیرشاخه یا زیر مجموعه بزرگتر از خود نداشته باشد. این نوع سرور بدون وابستگی به منابع خارجی، به کلاینتهای خود خدمات ارائه می‌کند.
نام سرور چیست؟ (Name Server)
این نوع سروئر، پروتکل خدمات مربوط به نام و نشانی را پیاده‌سازی می‌کند.
سرور پرینتر چیست؟ (Printer Server)
کامپیوتر یا دستگاهی که از طریق شبکه به یک یا چند پرینتر و تعدادی کلاینت متصل شده و پس از دریافت فرمان پرینت از کلاینت‌ها آن را به پرینتر مناسب منتقل می‌کند. فکس سرور نیسز مشابه همین است اما به جای پرینتر، فکس قرار دارد.
سرور پروکسی چیست؟ (Proxy Server)
سروری که نقش واسطه را بین کلاینت‌ها و سرورهای دیگر ایفا می‌کند. وقتی کاربر بخواهد اطلاعاتی چون فایل، صفحات وب و سایر منابع را از سرور دیگری دریافت کند، به سرور پروکسی متصل می‌شود. مانند V.P.Nهای شخصی
سرور صدا چیست؟ (Sound Server)
سروری است که دسترسی و استفاده از ابزارهای صوتی مانند کارت صدا را مدیریت می‌کند.
سرور اپلیکیشن چیست؟ (Application Server)
سروری است که به اجرای یک سری برنامه‌های کاربردی اختصاص داده می‌شود و کاربران (Client) برای دسترسی به این برنامه‌ها به این سرور مراجعه می‌کنند.
دیتابیس سرور چیست؟ (Database Server)
در این نوع سرور یک پایگاه داده یا Database قرار می‌گیرد و اطلاعات مورد نیاز در آن ذخیره شده است. در صورت نیاز به اطلاعات کاربران از طریق کامپیوتر (Client) به آن سرور مراجعه می‌کنند. برای مثال یک سرور در شرکت قرار می‌گیرد و اطلاعات حسابداری و مالی در آن ذخیره می‌شود و مکرامندان مالی در صورت نیاز با کامپیوتر خود به آن مراجعه می‌کنند.
فایل سرور چیست؟ (File Server)
در این نوع سرور، فایل‌ها ذخیره می‌شود و در شبکه قرار می‌گیرد تا در جهت دانلود، در اختیار کلاینت‌ها قرار بگیرد.
گیم سرور چیست؟ (Game Server)
کاربران بازی‌های کامپیوتری می‌توانند با اتصال به این سرور به صورت آنلاین به انجام بازی‌های گروهی بپردازند. این سرورها نوعی Application Server هستند با این تفاوت که به جای برنامه، در آن بازی قرار دارد. به این صورت که بازی بر روی سرور نصب و میزبانی می‌گردد و افراد و کاربران متصل به آن شبکه می‌توانند با برقراری ارتباط با سرور بر روی کامپیوتر خود از بازی استفاده کنند.
سرور خانگی چیست؟ (Home Server)
نوعی از سرور است که برای منازل مسکونی مناسب است و از طریق یک شبکه خانگی و اینترنت به سایر دستگاه‌های داخل خانه خدمات ارائه می‌دهد.
مدیا سنتر چیست؟ (Media Server)
سروری که مربوط به اشتراک سرویس‌های چندرسانه‌ای یا همان مدیا می‌باشد. برای مثال یه فایل ویدئویی یا صوتی روی سرور قرار می‌گیرد و کاربران بدون نیاز به دانلود، می‌توانند آن را مشاهده کنند.
سرور ارتباطی چیست؟ (Communication Server)
این سرور برای فراهم کردن ارتباطات فراهم شده است. کاربران به این سرور متصل میشوند و از طریق آن به کاربران دیگر پیام خود را ارسال می‌کنند و پاسخ آن‌ها را دریافت می‌کنند.
سرور محاسباتی چیست؟ (Computing Server)
این سرور برای پردازش و محاسبه طراحی شده است. اگر کامپیوتر کاربر برای محاسبات ضعیف باشد، به این سرور وصل می‌شود و از منابع و پزدازنده این سرور در کنار کامپیوتر خود، استفاده می‌کند.
میل سرور چیست؟ (Mail Server)
این سرور برای ارسال ایمیل ططراحی شده است. روی این نوع سرور، سرویس ارسال ایمیل یا webmail قرار می‌گیرد و خدمات و تراکنش‌های ارسال ایمیل، از طریق این سرور انجام می‌شود.
سوالات متداول درباره سرور و انواع آن
بعد از این که به سوال سرور چیست؟ پاسخ دادیم و با انواع سرور و کاربرد آن‌ها آشنا شدیم. در این بخش سوالات متداول در مورد انواع سرورها را پاسخ می‌دهیم:
برای کدام سایت‌ها هاست اشتراکی، و کدام سایت‌ها سرور مجازی و سرور اختصاصی مناسب است؟
برای کسب‌وکارهای کوچک با وردپرس، هاست اشتراکی و برای سایت‌ها با برنامه نویسی اختصاصی مانند PHP و Python با فریمورک لاراول و جنگو و... به دلیل نیاز به دسترسی ترمینال، سرور مجازی (VPS) بهتر است. برای سایت‌ها با اطلاعات حساس که امنیت و سرعت مهم است، سرور اختصاصی (VDS) بهتر است.
قیمت انواع سرورها چقدر است؟
قیمت هر سرور بسته به منابع مورد نیاز آن، قیمت‌های مختلفی دارد. سرور اختصاصی نسبت به سرور مجازی و سرور اشتراکی قیمت بالاتری دارد.
جمع‌بندی
سرور چیست؟ در این مقاله با کاربرد سرور و انواع سرورها آشنا شدیم. اگر سوالی درباره Server چیست؟ یا کاربرد Server دارید، لطفا در قسمت نظرات اعلام کنید تا پاسخ دهیم. همچنین قبل از خرید سرور حتما از یک متخصص یا شخصی که قبلا سرور خریداری کرده است، مشورت بگیرید.