Domain یا دامنه چیست؟ + تفاوت Domain با IP و URL

دامنه چیست؟ اگر در دنیای اینترنت گشت‌وگذار کنید، حتما با دامنه‌های اینترنتی سروکار خواهید داشت. کاربرد دامنه چیست؟ وقتی در مرورگر خود جهت وارد شدن به سایت گوگل، آدرس www.google.com را وارد می‌کنید، در حقیقت یک دامنه اینترنتی را صدا می‌زنید تا وارد گوگل شوید. هر سایت اینترنتی حتما یک آدرس دامنه دارد. بدون دامنه نمی‌توان وارد یک سایت شد. در ادامه با ما همراه باشید تا بدانیم دامنه چیست و چه کاربردی دارد؟

در این مقاله موضوعات زیر را بررسی خواهیم کرد:

• دامنه چیست؟ (Domain)
• نام دامنه چیست؟ (Domain Name)
• اجزای اصلی نام دامنه (Domain Name)
• انواع پسوند دامنه
• تفاوت دامنه (Domain) با زیر دامنه (Sub Domain) چیست؟
• IP چیست؟
• تفاوت IP با دامنه چیست؟
• DNS چیست؟
• تفاوت URL با دامنه چیست؟
• اجزای URL
• تاریخچه دامنه‌های اینترنتی
• دامنه‌های اینترنتی در ایران (ir)
• دامنه‌های اینترنتی تحت نظارت و مالکیت چه شرکتی است؟

دامنه چیست؟ (Domain)

دامنه یا Domain در لغت به معنای «گسترده» است. اما در اصطلاح دنیای وب، دامنه به معنی یک آدرس اینترنتی است. وقتی یک سایت یا فروشگاه اینترنتی راه‌اندازی کنید، باید یک دامنه نیز خرید کنید. اگر بخواهیم یک مثال ساده در دنیای واقعی بزنیم، یک فروشگاه در شهر خود را در نظر بگیرید.

اگر بخواهید این فروشگاه را به دوستان خود معرفی کنید، باید آدرس آن را بنویسید و به دوستانتان بدهید. مثلا: تهران خیابان 1 کوچه 2 پلاک 3. هر چه آدرس فروشگاه ساده‌تر و سر راست‌تر باشد دسترسی عموم به آن راحت‌تر است.

دامنه در سایت نیز چنین نقشی دارد. برای مثال: developersho.com یک آدرس یا دامنه برای ورود به آکادمی آموزش برنامه نویسی دولوپر شو است. هرچقدر دامنه راحت‌تر و کوتاه‌تر باشد، بخاطر سپردن و تایپ آن برای ورود در دفعات بعدی نیز راحت‌تر خواهد بود.

بعد از خرید دامنه، یک هاست نیز باید جهت قرار دادن اطلاعات و محتوای سایت خود تهیه کنید. در مقاله زیر در مورد هاست مفصل صحبت کرده‌ایم:

نام دامنه چیست؟ (Domain Name)

بعد از اینکه دانستیم دامنه چیست؟ به سراغ نام دامنه می‌رویم. امروزه «نام دامنه» به جای «دامنه» استفاده می‌شود. برای مثال در developersho.com، عبارت developersho «نام» است و com. «پسوند» آن و این دو در کنار هم developersho.com «نام دامنه» را تشکیل می‌دهد.

نام دامنه منحصر به فرد و یکتا (Unique) است. یعنی یک «نام دامنه» را دو نفر نمی‌توانند ثبت کنند.

اجزای اصلی نام دامنه (Domain Name)

اجزای اصلی نام دامنه به دو بخش زیر تقسیم می‌شوند:

1. دامنه سطح دوم یا SLD مخفف Second-Level Domain: در نام دامنه developersho.com عبارت developersho یک SLD یا دامنه سطح دوم است.
2. دامنه سطح بالا یا TLD مخفف Top-Level Domain: در نام دامنه developersho.com عبارت com. یک TLD یا دامنه سطح بالا است که به آن پسوند دامنه (Domain Extension) نیز می‌گویند.

انواع پسوند دامنه

به طور کلی، پسوندهای دامنه به سه دسته زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:

1. پسوندهای عمومی: مانند com.
2. پسوندهای اختصاصی: مانند gov.
3. پسوندهای ملی: مانند ir.

برای مشاهده لیست انواع دامنه و پسوندهای آن به مقاله زیر مراجعه کنید:

تفاوت دامنه (Domain) با زیر دامنه (Sub Domain) چیست؟

در قسمت‌های قبلی متوجه شدیم که دامنه چیست؟ سپس به مفهوم نام دامنه و اجزای آن پرداختیم. اکنون در این قسمت تفاوت دامنه و زیر دامنه را بررسی می‌کنیم. بعضی از دامنه‌ها یک زیر دامنه یا Sub Domain نیز دارند. وجود زیر دامنه ضروری نیست.

برای مثال اگر سایت ما یک فروشگاه نیز در آینده اضافه کند، از shop.developersho.com استفاده خواهد کرد که shop یک زیر دامنه است. زیر دامنه منحصر به فرد نیست. برای مثال گوگل نیز می‌تواند یک زیر دامنه shop داشته باشد مثل: shop.google.com

اگر در دامنه‌ای www وجود داشته باشد، به معنای زیر دامنه است. در حقیقت «زیر دامنه» بخشی از «دامنه» است.

IP چیست؟

IP مخفف کلمات «Internet Protocol address» به معنی «آدرس پروتکل اینترنت» است. آدرس IP، یک آدرس منحصر به فرد است که دستگاه موجود در اینترنت یا شبکه محلی را مشخص می‌کند. در حقیقت هر سایت اینترنتی یک IP یا آدرس منحصر به فرد خود را دارد. به اعداد زیر توجه کنید:

172.217.18.142

اعداد بالا آدرس IP، گوگل است. اگر آن را در مروگر خود وارد کنید، به دامنه www.google.com منتقل خواهید شد. پس فرق Domain با IP چیست؟

تفاوت IP با دامنه چیست؟

هر سایتی روی یک کامپیوتر (Server) قرار دارد. در واقع برای دسترسی و مشاهده هر سایت، باید آدرس آن کامپیوتر یا سرور را وارد کنیم. کامپیوترها زبان عادی را متوجه نمی‌شوند. وقتی دامنه www.google.com را وارد کنیم، کامپیوتر متوجه نمی‌شود که منظور ما کدام سایت است.

کامپیوترها، آدرس IP را متوجه می‌شوند که به‌صورت اعداد است نه آدرس Domain (دامنه). اما به خاطر سپردن IP نیز برای انسان سخت است و ممکن است اعداد IP را اشتباه وارد کنیم و سایت دیگری باز شود. بهترین راه برای حل این کار این است که انسان Domain را که بخاطر سپردن آن راحت است، در مرورگر وارد کند و این Domain به IP تبدیل شود تا برای کامپیوتر نیز قابل فهم باشد.

برای این کار به یک واسطی نیاز داریم که Domain را به IP تبدیل کند. این واسط DNS نام دارد.

DNS چیست؟

DNS مخفف کلمات «Domain Name System» است که در فارسی نیز به «سامانه نام دامنه» ترجمه شده است. DNSها مانند یک دفترچه تلفن هستند که هر دامنه را به IP تبدیل می‌کنند که برای کامپیوتر قابل فهم باشد تا به سایت مد نظر وارد شود. به مثال زیر توجه کنید:

172.217.18.142 www.google.com

به این صورت وقتی ما دامنه www.google.com را وارد می‌کنیم، این دامنه توسط DNS به IP آن سایت که 172.217.18.142 است تبدیل می‌شود تا به سایت مورد نظر که گوگل است وارد شود.

تفاوت URL با دامنه چیست؟

بعد از اینکه دانستیم دامنه چیست؟ و تفاوت دامنه با زیر دامنه و IP را بررسی کردیم، به سراغ تفاوت URL با دامنه می‌رویم. URL همان آدرس کامل یک صفحه وب است. شاید در ظاهر فکر کنید URL همان Domain است. اما این دو با هم تفاوت دارند. به https://developersho.com/blog توجه کنید. این آدرس، قسمت بلاگ سایت دولوپرشو است که مقالات سایت در آن قرار دارد.

دامنه مد نظر ما همان developersho.com است. اما URL آن آدرس دقیق بلاگ است که مقالات در آن قسمت سایت قرار دارند که به‌صورت مقابل است: https://developersho.com/blog

پس می‌توان نتیجه گرفت که Domain، زیر مجموعه یا بخش کوچکی از یک URL است. درواقع، Domain به آدرس اصلی سایت اشاره دارد اما URL به آدرس دقیق هر صفحه از سایت اشاره دارد که آدرس اصلی سایت را نیز شامل می‌شود.

اجزای URL

1. پروتکل http یا https
2. زیر دامنه (Sub Domain)
3. نام دامنه (Domain Name) که خود شامل SLD و TLD است.
4. زیر دایرکتوری (Sub Directory)
5. مسیر (Path)

تاریخچه دامنه‌های اینترنتی

در قسمت‌های بالا دانستیم که دامنه چیست؟ حال به تاریخچه دامنه‌های اینترنتی می‌پردازیم. اگر بخواهیم به اولین دامنه ایجاد شده در دنیا اشاره کنیم، با دامنه Symbolics.com مواجه خواهیم شد. این دامنه، اولین دامنه اینترنتی دنیا است که با پسوند com. در تاریخ 15 مارس 1985 میلادی که معادل 24 اسفند سال 1363 شمسی ایران است ایجاد شد.

سیمبولیکس نام شرکتی رایانه‌ای پایه‌گذاری‌شده در ماساچوست (یکی از ایالت‌های آمریکا) بود که به سبب ساختن ماشین‌های لیسپ شناخته‌شده می‌شد. ماشین‌های لیسپ کامپیوترهایی بودند که می‌توانستند کدهای زبان برنامه نویسی Lisp را اجرا کنند.

تا سال 1992، کمتر از 15000 دامنه با پسوند com. ثبت شده بود. تعداد حدودی نام دامنه‌ها در سال 2009 به عدد 192 میلیون رسیده بود که بخش زیادی از این دامنه‌ها با پسوند com. بود. تعداد دامنه‌ها با پسوند com. در 15 مارس 2010 به حدود 84 میلیون رسید.

امروزه به‌طور میانگین حدود 668 هزار دامنه com. ثبت می‌شود. در سال 2017 تخمین زده شد که بیش از 330 میلیون دامنه فعال در اینترنت وجود دارد.

دامنه‌های اینترنتی در ایران (ir)

در آبان ماه سال 1393 تعداد دامنه‌های ir. ثبت شده در ایران بیش از 566 هزار دامنه بوده است. بر اساس آخرین آمار منتشر شده ایرنیک (مرکز ثبت دامنه کشوری ایران) تا اردیبهشت سال 1400 بیش از 1 میلیون 334 هزار دامنه توسط کاربران ایرانی به ثبت رسیده است.

دامنه‌های اینترنتی تحت نظارت و مالکیت چه شرکتی است؟

شرکت ICANN که به‌صورت آیکان تلفظ می‌شود، مختصر شده «شرکت اینترنتی نام‌ها و اعداد واگذارشده» است. آیکان یک سازمان بین‌المللی غیرانتفاعی در کالیفرنیای آمریکا است که مدیریت نام‌های دامنه عمومی و کشوری را بر عهده دارد.

ثبت دامنه‌های سطح بالای عمومی مانند com. یا net. و... در نمایندگی‌های ICONN در کشورهای مختلف انجام می‌شود. در ایران نیز ثبت دامنه‌های ir در ایرنیک می‌باشد که تحت نظارت سازمان جهانی آیکان قرار دارد.

جمع‌بندی

دامنه چیست؟ در این مقاله با دامنه و کاربرد آن آشنا شدیم. و تفاوت Domain با IP و URL را بررسی کردیم. به‌طور کلی هر سایت اینترنتی باید یک دامنه داشته باشد. در حقیقت دامنه به معنای آدرس یک سایت اینترنتی است. اگر موردی در مقاله دامنه چیست و چه کاربردی دارد؟ برای شما گنگ است، لطفا در قسمت نظرات اعلام کنید تا پاسخ شما را با ساده‌ترین روش ممکن پاسخ دهیم.